Lustrzaność, równość, symetria

Zapraszamy do fotopodróży, której kierunek będzie wskazywała nam na architektonicznej busoli oś symetrii. Ten zaczerpnięty z geometrii wskaźnik poprowadzi nas przez ogrody (przecież stamtąd wyszliśmy – nie ważne, czy jako Adam i Ewa z rajskiego Edenu, czy w charakterze pary australopitków z neodarwińskiego zoo w Afryce), pałace, zamki, wiejskie chaty aż do postindustrialu.

Zacznijmy od ogrodniczego minimalizmu. Bukszpanowe cembrowiny dla fontann na tarasie wodnym zamku Książ ułożone są ciasno obok siebie niby żetony do gry.

Zamek Książ. Taras wodny.

Zostańmy na chwilę dłużej przy ogrodowo-hazardowej konwencji. Spójrzcie tylko na ten ogród w stylu francuskim na tyłach pałacu w Rogalinie, gdzie stożkowo przycięte drzewka są symetrycznie poustawiane jak pionki na zielonej planszy. Architektoniczny mistrz gry nie zapomniał również o figurkach (rzeźbach), znajdziecie je w narożnikach i po środku rogalińskiej planszówki. Dodatkową rozrywkę dostarcza, będący w bezpośrednim sąsiedztwie, rozległy labirynt z żywopłotu, gdzie bez tezeuszowskiego GPSu łatwo się zgubić 😉

Rogalin. Przypałacowy ogród w stylu francuskim.

Podczas naszej włóczęgi bardziej niż nić Ariadny pomocne okażą się siedmiomilowe buty, bo opuszczamy już ogrody. Na chwilę wskoczymy do parku miejskiego (i to po raz trzeci tej jesieni), gdzie pomnik generała Józefa Sowińskiego symetrycznie flankują dwa wysokie drzewa jak przyboczni adiutanci. Znacznie niżej i bliżej cokołu zebrała się półkolem tyraliera żywopłotu, który rozpoczął nierówną walkę z jesienią. Sam generał w kontrapoście wystawił do przodu swoją piracką protezę, która w poprzednim życiu była również szumiącym drzewem.

Warszawa. Pomnik generała Józefa Sowińskiego w parku jego imienia.

Schrońmy się teraz pod dachem, gdzie katedralna wyniosłość wyrażona w żebrowym sklepieniu i kolumnowych podporach łączy się z przyziemnością staromiejskiej uliczki, tworząc świecką nawę dla niewidzialnych karoc podjeżdżających pod pałac w Kamieńcu Ząbkowickim.

Kamieniec Ząbkowicki. Hala podjazdu przy pałacu Marianny Orańskiej.

Pozostaniemy w obrębie tego samego stylu, nazwijmy go mauretańsko-neogotyckim, tylko zmienimy lokalizację. Z Dolnego Śląska „przejdziemy” do Wielkopolski. Oba „zamki”, ten w Kamieńcu Ząbkowickim i w Kórniku, łączy dodatkowo postać architekta Karla Friedricha Schinkla. Ażurowe ścianki działowe w kórnickiej sali mauretańskiej mają moc latającego dywanu, który jest w stanie przenieść nas architektonicznie na południe Półwyspu Iberyjskiego sprzed rekonkwisty.

Kórnik. Sala mauretańska w kórnickim zamku.

Skoro udało się nam się wyłuskać taką symetryczną perełkę, spróbujmy poszukać teraz diamentów. W tym celu udamy się do zamku w Olsztynie, gdzie w jednej z sal sufit wygląda jakby ktoś zmyślnie udrapował go w bożonarodzeniowe ozdoby w kształcie gwiazd. To misterne origami z cegieł nazywane jest właśnie sklepieniem diamentowym.

Olsztyn. Sklepienie diamentowe w olsztyńskim zamku.

Kunsztowna symetria zawędrowała również pod strzechę i tak to z Olsztyna przejdziemy do Olsztynka. Tu, w Muzeum Budownictwa Ludowego, zobaczyliśmy chałupę, której część podcieniowa wsparta na drewnianych kolumnach aż skrzy od zgeometryzowanej równości.

Olsztynek. Chałupa podcieniowa w Muzeum Budownictwa Ludowego.

Inną zgoła „podcieniowość” można dostrzec w wykuszu ratusza w Świdnicy na Dolnym Śląsku, gdzie wystająca rotundka wsparta jest na dwóch masywnych nogach, wyglądających jakby były od transformersa.

Świdnica. Wykusz ratusza.

Na koniec wracamy raz jeszcze do Warszawy, gdzie miejska elektrownia na Powiślu przeszła „transformację” w galerię handlowo-usługową. Front tej placówki, ceglany z pajęczyną zbrojenia i szklanymi ekranami okien, celuje z kominowych luf do przelatującej nad nim kłębiastej eskadry chmur.

Warszawa. Elektrownia na Powiślu.