Chełmońszczyzna

Na południe od Grodziska Mazowieckiego przyszpilona do Równiny Łowicko-Błońskiej trzema miejscowościami jak okaz w entomologicznej gablocie prezentuje się Chełmońszczyzna, kraina związana z życiem i twórczością, malarza Józefa Chełmońskiego (1849-1914).

Wspomnianymi szpilkami są: Klukówka – dworek, w którym mieszkał i tworzył artysta przez 25 lat, Radziejowice – galeria w pałacu gromadząca prace plastyczne czołowego przedstawiciela realizmu w malarstwie polskim przełomu XIX i XX wieku oraz Adamowizna – założenie parkowe wraz domem jego brata, Adama.

Na cel naszej typowej niedzielnej podróży, tzn. pokościelno-przedobiednej, wybraliśmy ostatnią miejscówkę. Adamowizna ma ciekawą historię, interesującą teraźniejszość i dobre widoki na przyszłość. Zatem po kolei.

Jest rok 1899, kiedy to ordynator warszawskiego Szpitala Dzieciątka Jezus, doktor Adam Chełmoński (1861-1924), namówiony przez swojego brata, Józefa, kupuje 20 ha ziemi we wsi Stare i przystępuje do aranżacji nowo nabytego majątku pod kompleks dworkowo-parkowy.

Na rzeczce Mrowie wybudowano sztuczny staw z kaskadą, a na pobliskim splantowanym pagórku posadowiono dworek przeniesiony z pobliskiej Klukówki. Z czasem starą nazwę osady (nomen omen Stare) zastąpiła nowa wywodzącą się naturalnie od imienia właściciela – Adamowizna.

Adamowizna, sztuczny staw na rzeczce Mrowa.

Od 2010 roku gmina Grodzisk Mazowiecki przejęła ten teren i przystąpiła do rewitalizacji parku i budowy dworku de novo, wykorzystując zdatne materiały po rozbiórce. Efekt końcowy na 2022 naprawdę cieszy oko – biała plama ścian na tle soczystej zieleni z kwitnącymi akcentami, flankowana starodrzewiem dającym przyjemny cień w upalny dzień.

Adamowizna, dworek Adama Chełmońskiego.

Dworek jest zagospodarowany jako miejsce przeznaczone na wystawy prac współczesnych artystów oraz warsztaty dla uczniów okolicznych szkół. Chodząc parkowymi alejkami można podziwiać kunszt i umiejętności uczestników konkursu plecionkarskiego „Tradycja na nowo pleciona” organizowanego przez grodziski Ośrodek Kultury. Prace konkursowe to prawdziwe cudeńka, np. kung fu mrówka, krzyżówkę pasikonika z Janko Muzykantem, żuk podczas swojej znojnej pracy, czy brzechwowska „para nie do pary”, czyli żuraw i czapla.

Adamowizna, „Mrówka”.

Adamowizna, „Konik polny”.

Adamowizna, „Żuk gnojowy”.

Adamowizna, „Żuraw” autor: Zdzisław Korbuszewski.

Adamowizna, „Czapla” autor: Julia Kindzierska.

Oczywiście nazwisko „Chełmoński” to swoisty haczyk, który przyciąga uwagę. Choć obrazów słynnego Józefa nie widzieliśmy poza kopią pejzażu z dworkiem w Adamowiźnie, warto było tu przyjechać i niezobowiązująco poświętować niedzielę.

Żeby nasi Czytelnicy nie czuli się rozczarowani brakiem obrazów, chcemy pokazać parę sztuk mięsa (ograniczymy się do drobiu), które wyszły spod pędzla Chełmońskiego, a jakie kosztowaliśmy w warszawskiej enklawie Chełmońszczyzny (Muzeum Narodowe w Warszawie).

Józef Chełmoński, „Bociany”.

Józef Chełmoński, „Kuropatwy”.

Na deser zaserwujemy zaś przepyszny efekt tytanicznej pracy, czyli słynny obraz „Babie lato” wykonany z klocków Lego, który odnaleźliśmy w pruszkowskiej galerii handlowej.

Pruszków, „Babie lato” Chełmońskiego w wersji Lego.